MΠΟΤΣΙΚΙΑ Ή ΣΚΥΛΟΚΡΕΜΜΥΔΑ

Το σκυλοκρέμμυδο, κρεμμύδα ή μπότσικα, σκίλλα η σχινοκέφαλος,(Scilla maritima ή urginea maritima): Είναι ένα γνωστό και συνηθισμένο φυτό στην Ελλάδα. 

Φυτρώνει κυρίως σε αγρούς, δάση και βράχια και μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι. Τα φυτοφάγα ζώα δεν το τρώγουν διότι έχει πικρή γεύση και περιέχειδηλητήριο, το οποίο μπορεί από μια απλή επαφή να προκαλέσει δερματικό ερεθισμό. 

Δεν χρήζει ιδιαίτερης καλλιέργειας και φροντίδας, διότι έχει μεγάλη ανθε-κτικότητα σε οποιαδήποτε κλιμα-τολογική συνθήκη που επικρατεί στις παραμεσόγειους χώρες.

 Έχει την δυνατότητα ακόμη κι αν το ξεριζώσεις τελείως από τη γη και να το κρεμάσεις, δεν παύει ν’ αναπτύσσεται κανονικά και να βγάζει νέα φύλλα, ακόμη και άνθη.


To φυτό, πού σαν πάρει όλη του την ανάπτυξη έχει βολβό πού φτάνει στο μέγεθος μικρής κεφαλής παρουσιάζει μακρύ στέλεχος ως ένα μέτρο, με πολλά άνθη,τα άνθη της λευκοπράσινα με ρόδινες ραβδώσεις,βγαίνουν τον Σεπτέμβριο,πριν από εκείνα των φυτών φθινοπωρινής άνθησης,

σε μεγάλο τσαμπί (άφθονα μικρά κρινάκια). . Τα φύλλα του είναι μακριά, πλατειά και λεία. Αυτά βγαίνουν αφού παρουσιασθούν τα άνθη. 

Το Σκυλοκρέμμυδο, είναι η Σκίλλη των Αρχαίων, οι νεότεροι Έλληνες κατά τόπους του έχουν αποδώσει διαφορετικές ονομασίες. 

Στα νησιά του Αιγαίου το ονόμαζαν κουβαρόσκιλλα ή αρχιδόσκιλλα, στην Σύρο κρεμμυδόσκιλλα, στην Αίγινα- Λακωνία και Πάρο ασκέλλα, στην Κρήτη ασκυλλλητούρα, στην Κεφαλλονιά ασκικονάρα, ασκιλλοκάρα, αγιοβασιλίτσα και κουτσούνα, στην Ηλεία και στην Αρκαδία μποτσίκι ή γυφτοκρέμμυδο και στην Αιτωλία βασιλοκουτσούνα.

Το φυτό αυτό φύεται σχεδόν σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, φυτρώνει ανάμεσα στους βράχους, κάτω από τους θάμνους και στις πλαγιές των αγρών.

Λαογραφία.

Στην χώρα μας που οι δεισιδαιμονίες περισσεύουν λέγεται ότι για ν’ αποφεύγεις το κακό όταν ιδείς να φυτρώνει σκυλοκρέμμυδο να γονατίσεις και να δαγκώσεις το φυλλαράκι που προβάλλει από το χώμα, που είναι άσπρο με μαύρες βούλες. Ο λαός πιστεύει ότι αυτή τη μεγάλη ζωτική του δύναμη μπορεί να τη μεταδώσει σε έμψυχα και άψυχα, γι' αυτό την πρωτοχρονιά κρεμούν σκυλοκρέμμυδο στα σπίτια τους.

Το σκυλοκρέμμυδο είναι συνηθισμένο φυτό που μοιάζει με μεγάλο κρεμμύδι, το αναφέρουν σχεδόν όλοι οι αρχαίοι συγγραφείς σαν φυτό ιστορικό, μαγικό, θεραπευτικό συνδεδεμένο με την γονιμότητα. 

Στην αρχαία Αρκαδία το χρησιμοποιούσαν στην λατρεία του Πάνα για να βοηθήσει στην γονιμότητα της Γης και ν’ απωθήσει μακριά τις κακόβουλες δυνάμεις. Λέγεται ότι για να εξαγνίσεις ένα χώρο αρκεί να κάνεις ένα γύρω κρατώντας μια αγριοκρεμμύδα.
Σχετικά με την μαντική της άνθησής της στην οποία αναφέρεται και ο Θεόφραστος,στο"Περί Φυτών Ιστορίας" λέγεται πως αν ανθίσει πρώιμα ο χειμώνας είναι μαλακός και η Άνοιξη έρχεται νωρίς και είναι ευνοϊκή για τις καλλιέργειες.Βέβαια,εκείνο που εξέπληττε πάντα τους ανθρώπους είναι ...."το φύσει εύζωον και βλαστικόν του φυτού,κυρίως δε η έκτακτος,μεγάλη ζωτικότης του βολβού,δυναμένου επί μακράν να ζει και ανθεί και εκτός του εδάφους "(Θεόφραστος)
Από τον Πυθαγόρα(6ος αι.π.χ)μαθαίνουμε ότι αν η κρεμμύδα κρεμιέται στην εξώπορτα,γίνεται φάρμακο που απωθεί,διώχνει τις ασθένειες.
Ο σπουδαίος Γεωπόνος Π.Γεννάδιος αναφέρει στο "Φυτολογικόν Λεξικόν" (1914) ότι συνεχίζεται η παλαιά αρχαία συνήθεια να κρεμιέται στην πόρτα του σπιτιού ή στην οροφή των εργαστηρίων ένας θαλερός βολβός της κρεμμύδας ώστε να προφυλάσσει από το κακό μάτι.
Την πανάρχαιη πίστη στην αλεξίκακον ισχύ του βολβού ενισχύουν οι θεραπευτικές του ιδιότητες.
Είχαν να λένε για τον Επιμενίδη τον Κρήτα ότι κατανικούσε ασθένειες και λοιμούς ολόκληρους, συνιστώντας στους ασθενείς το φάγωμα της εδώδιμης σκίλλας.

Γενικά το στέλεχός της το χρησιμοποιούσαν ως μέσο μαντικής για τον προσδιορισμό της καλής χρονιάς. Λένε ότι όταν είναι μεγάλη η ανθοφορία του, η χρονιά θα είναι καλή. Αν όμως τα άνθη του είναι λειψά η χρονιά δεν θα 'ναι καθόλου καλή.
Τα ζώα δεν το τρώνε και ο χυμός του προκαλεί δερματίτιδα αν έρθει σε επαφή με το δέρμα. Γενικά η κρεμμύδα ακόμα και όταν βγαίνει απ' τη γη, δεν παύει να βγάζει νέα φύλλα και άνθη. 

Ο λαός, πιστεύει ότι αυτή τη μεγάλη ζωτικής της δύναμη η κρεμμύδα δύναται να τη μεταδώσει σε έμψυχα και άψυχα γι' αυτό τον λόγο την πρωτοχρονιά συνηθίζεται να κρεμούν την κρεμμύδα στα σπίτια τους και την φυλάνε όλο το χρόνο για προστασία καλή τύχη και υγεία. Πρόκειται για ένα πανάρχαιο έθιμο καλοτυχίας και υγείας που αναφέρεται ήδη από τον 6ον αιώνα . Ο λαός πιστεύει ότι αυτή τη μεγάλη ζωτική του δύναμη μπορεί να τη μεταδώσει σε έμψυχα και άψυχα, Πρόκειται για αρχαίο έθιμο καλοτυχίας γι' αυτό την πρωτοχρονιά κρεμούν σκυλοκρέμμυδο στα σπίτια τους, σήμερα είναι ένα έθιμο που τείνει να εγκαταλειφθεί. 



ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!!!!

Αυτό το περίεργο σκυλοκρέμμυδο έχει ιδιότητες παραπλήσιες με τη Ντιτζιτάλις όχι τόσο έντονες, αλλά δεν «αθροίζεται» στον οργανισμό. Σε μεγάλες δόσεις δρα σαν δηλητήριο.

Δεν ενδείκνυται ή χρήση του στις περιπτώσεις νευρικών παθήσεων και παθήσεων της κοιλίας.

 Θεραπεία:

Παλιά κατά την παράδοση, λέγεται όταν κάποιος άνθρωπος είχε τρέμουλο, έλειωναν σκυλοκρέμμυδο το ανακάτευαν με λάδι και με κοπανισμένους σπόρους σιναπιού και έκαναν εντριβές στον ασθενή, λέγοντας την φράση: «Κρεμμύδι σκυλοκρέμμυδο, σινάπι και λίγο λάδι και στο καλό το τρέμουλο, προτού να ’ρθεί το βράδυ!». Και τοιουτοτρόπως του περνούσε το τρέμουλο.

Είναι κυρίως διουρητικό και τονωτικό της καρδιάς, στις περιπτώσεις υδρωπικίας, πού οφείλεται στην καρδιά.
 Είναι ακόμη αποχρεμπτικό στις περιπτώσεις με βρογχικά και κοκίτη, και ευεργετικό στη σπλήνα και στην πνευμονία. 
 Χρησιμοποιείται ως βάμμα 1)5 – 0,5 – 4 γρ. με ποτό, ως κρασί, σε πολύ μικρές δόσεις, ως σκόνη (0,1 – 0,5 γρ.).
Εξωτερικώς γίνεται πάστα για καταπλάσματα και βάμμα για εντριβές.

Φαρμακευτικά ό βολβός χρησιμοποιείται με πολλά άλλα παρασκευάσματα (σύνθετο κρασί, οξύμελι κρασί Τρουσσώ κλπ.).
Συστατικά δραστικά του φυτού είναι η «Σκιλλαρίνη» ή «Σκιλλιπικρίνη» και μια Σαπωνίνη, ή «Σαπωσκιλλίνη».

Ο βολβός του θεραπεύει τους έρπητες (λειχήνες)
Έκοβαν ένα κομμάτι από τον βολβό και έτριβαν μ’ αυτό το σημείο του δέρματος που έπασχε, αφού προηγουμένως το χάραζαν για ν’ απορροφήσει ευκολότερα τον χυμό. Τοιουτοτρόπως εξαφανίζονταν εντελώς οι έρπητες.

Επίσης στο σκυλοκρέμμυδο αποδίδουν την ιδιότητα να διατηρεί τα δόντια καθαρά, γερά και λευκά. Τρίβοντας τα δόντια με τον βολβό.

Για τους κοριούς. Στούμπισε σκυλοκρέμμυδο και ανακάτωσε το με ξύδι, άλειψε το κρεβάτι με ένα σφουγγάρι να ψοφήσουν.

Κουνούπια. Αν πάρεις ένα μποτσίκι και το κοπανίσεις στο γουδί με λίγο λάδι και λίγο ρετσίνι και φύλλο ευκαλύπτου και το απλώσεις στον γύρω χώρο, απωθεί τα ενοχλητικά έντομα και κυρίως τα κουνούπια κατά τους θερινούς μήνες .

Για τα ποντίκια. Στούμπισε σκυλοκρέμμυδο με ρίγανη και δυόσμο και ρίξε μέσα στο χώρο που έχει ποντίκια, την άλλη ημέρα, τα ποντίκια θα έχουν εγκαταλείψει τον χώρο και δεν επιστρέφουν πάλι.

Βαφική υφασμάτων: Οι κόκκινες φλούδες του σκιλοκρέμμυδου μας δίνουν χρώμα πορτοκαλί, αρκετά ζωηρό. Τις μουσκεύουν στο νερό τέσσερις έως πέντε ημέρες και μετά τις βράζουν με λίγη στυπτηρία. Αν θέλουν να πετύχουν ωραίο κόκκινο χρώμα προσθέτουν και ένα κουταλάκι κρεμέζι.



Λεξιλόγιο, ονοματολόγιο:

Κρεμέζι, το = τουρκική λέξη, κόκκινη χρωστική ουσία που παράγεται από τα αβγά του εντόμου κέρμης.

Μποτσικοκέφαλος, ο = αυτός που έχει μεγάλο κεφάλι.

Μπουτσικάκης = επώνυμο στην Ηλεία.

Μπούτσικα, η = η γίδα που έχει δυο ζωνάρια κοκκινωπά στο πρόσωπο.

Μπότσικας Κολοκοτρώνης= γιος του Δήμου Κολοκοτρώνη, έλαβε το όνομα Μπότσικας, διότι είχε δαχτυλιδένια μέση και μεγάλα οπίσθια και έμοιαζε σαν το μποτσίκι.

Μπότσα ή μποτσόνι, = επιτραπέζιος οινοδόχος σε σχήμα σκιλοκρέμμυδου (μποτσικού).

Μπότσαρης, Μπότσας Μποτσαράκης, Μποτσαρίδης, Μποτσώνης, Μποτσωνάκης, = λέγεται ότι στους Μποτσαραίους κόλλησε το όνομα λόγω της στενής μέσης και των υπέρογκων οπισθίων.

ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ:
http://www.mani.org.gr
http://armenakisyros.blogspot.gr
http://antroni-ileias.blogspot.gr