ΣΥΚΙΑ



Συκῆν δὲ καὶ ἄμπελον Διόνυσος



 Ιερό δέντρον η συκιά όπως και η δρύς και υπήρχε διάταξη κατά την οποία απαγορεύονταν να τις κόβουν.
Η φίκα ή φίκος είναι η συκιά ή η συκή και ο καρπός της το σύκον ή τύκον.


Athenaeus Soph., Deipnosophistae
Book 3, Kaibel paragraph 6, line 7

...δῆλον δὲ τοῦτο ἐκ τοῦ καλεῖν τοὺς Ἀθηναίους ἱερὰν μὲν συκῆν τὸν τόπον ἐν ᾧ πρῶτον εὑρέθη, τὸν δ' ἀπ' αὐτῆς καρπὸν ἡγητηρίαν διὰ τὸ πρῶτον εὑρεθῆναι τῆς ἡμέρου τροφῆς.

Photius Lexicogr., Scr. Eccl., Theol., Lexicon (Ε – Ω)


Alphabetic letter iota, Page 102, line 12

<Ἱερὰ συκῆ>: οὕτω λέγεται ἡ παρὰ τὴν Ἐλευσῖνα ὁδός.
<Ἱερὰ ὁδός>: ἣν οἱ μύσται πορεύονται ἀπὸ τοῦ ἄστεος ἐπὶ Ἐλευσῖνα.


Η ιερά συκή και η ιερά όδός που πορεύονταν οι μύστες προς την Ελευσίνα. Η οδός των ιερών συκιών ο δρόμος που οδηγεί στα ιερά μυστήρια και στην Ιέρεια Δήμητρα και στην γνώση της δη-μιουργία …
Scholia In Aelium Aristidem, Scholia in Aelium Aristidem (scholia vetera)
Treatise Pan, Jebb pagëline-Hypothesis-Epigram 104,5, line 3

Ἀθηνᾶ γάρ τοι ἐλαίαν ἔδωκε, συκῆν δὲ καὶ ἄμπελον Διόνυσος, Ζεὺς κριὸν, Ἑρμῆς αἶγα, καρποὺς Δήμητρα, καὶ ἄλλος ἄλλο τι.

Η λατρεία του Ιερού Δέντρου αλλά και του ιερού καρπού/φρούτου που εχει δωθεί στους ανθρώπους μαζί με την ιερήν άμ-πελον από τον Διόνυσο.

Όμως συνεχίζοντας στις ερμηνεία των λέξεων στο Λεξικό του Πλωτίνου

<ἱερά>· *θυσία S. κειμήλια. ἢ συκῆ ἐν τῇ εἰς Ἐλευσῖνα ἀγούσῃ ὁδῷ
<ἱεράγγελοι>· θεωροί, ἀγγέλλοντες τὰς πανηγύρεις
<ἱερόθυτα>· ἅγια ἐπιθύματα, μηρία καὶ ὅμοια, θυσίαι θύματα
<ἱερὰ παρθένος>· ἡ Δήμητρος <ἱέρεια>
[<ἱέρας>· σημεῖον]
*<ἱεράς>· ἁγίας (Ios. 6,8) AS
*<ἱερᾶσθαι>· ἱερουργεῖν Avgn. καὶ τὸ ἱερωσύνην ἔχειν
<ἱερᾶται>· ἱεροσκοπεῖ

<Κάρ>· θάνατος. †φθεῖρον. πρόβατον. γένος Καρικόν·
*<κάρα>· κεφαλή Avgn. τοῦτο Ἀττικοὶ διὰ τοῦ <α> λέγουσιν, Ὅμη-
ρος δὲ Ἰακῶς <κάρη>
<κάρα>· αἲξ ἥμερος Πολυῤῥήνιοι. ὑπὸ Γορτυνίων ... ἄλλοι δὲ ἡ συκῆ.
Ἴωνες τὰ πρόβατα. καὶ τὴν κεφαλήν
<κάραι>· συκαῖ
<Καραιός>· Ζεὺς παρὰ Βοιωτοῖς οὕτω προσαγορεύεται· ὡς μέν
τινές φασι διὰ τὸ ὑψηλὸς εἶναι, ἀπὸ τοῦ κάρα

<ἀποθριάζειν>· τὸ ἀφαιρεῖν φύλλα συκῆς.
<ἐντεθρίωκεν>· ἐνείληκεν ἢ ἐσκεύακεν, ἀπὸ τῶν θρίων. (Men.
Sam. 241) Δηλοῖ δὲ καὶ τὸ βακχεύειν, ἴσως ἀπὸ τοῦ Διονύσου·
<Θρίαμβος> γὰρ ἐλέγετο διὰ τὴν τῆς συκῆς καὶ τῶν θρίων
εὕρεσιν

Hesychius Lexicogr., Lexicon (Α – Ο)
Alphabetic letter theta, entry 741, line 1

<θρῖα>· φύλλα συκῆς, ἢ ἀμπέλου r. ASvn <ὡς Ἀπολλόδωρος> n
καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς δεσμούμενα βρώματα
<θριάζειν>· φυλλολογεῖν.



Η λατρεία της συκιάς ως ιερού δέντρου ή μήπως και ως του Δέντρου της Ζωής έχει συνδεθεί με την λατρεία της βλάστησης αλλά και με το Διόνυσο. 


Στον Παυσανία αναφέρεται η εξής παράδοση: 


Στην παραλία του Λεωνιδίου «εξεβράσθη» από τα κύματα μέσα σε λάρνακα η Σεμέλη με το παιδί της (και ο τόπος ονομάστηκε «Βρασιαί») και εκεί οι ντόπιοι έθαψαν τη νεκρή μητέρα με τιμές. Τον γιο του Δία και της Σεμέλης ήρθε και ανέθρεψε στη σπηλιά η Ινώ. Ακόμη και στις ημέρες του Παυσανία έδειχναν το άντρο αυτό που ανατράφηκε ο Διόνυσος και την πεδιάδα του Λεωνιδίου που είχε ονομαστεί«Κήπος Διονύσου».Μία μεγάλη συκιά στη σπηλιά αποτελούσε -κατά την παράδοση- σημάδι πως εκεί υπήρχε το ιερό τέμενος όπου ανατράφηκε ο Διόνυσος, ο οποίος φύτεψε και τη συκιά. Σύμφωνα με την ίδια παράδοση, το μοναστήρι (μονή Σίντζας) που είναι χτισμένο πάνω απο την σπληλιά ονομάστηκε στην τσακώνικη διάλεκτο της «Συκιάς = Συντζάς», όπως λέγεται η συκιά στα τσακώνικα.


Το σύκο είναι θρεπτικότατος καρπός, γεμάτος σπέρματα και έχει σχήμα όρχεως. 

Η συκή δέντρο μακρόβιο που πολλαπλασιάζεται εύκολα και με όλους τους τρόπους, ήταν στην αρχαία Ελλάδα σύμβολο της γονιμότητας και του θεού Διονύσου που λατρευόταν και με προσωνύμια του Συκίτη αλλα και του Συκεάτη.
Ακομα και η λέξη Θρία-μβος συνδέεται με τη λατρεία του και με την εύρεση των Θρίων = φύλλων της συκιάς ή και της αμπέλου. Και η χρήση του Θυρσου και τα Θρία τα φύλλα της συκής ή της αμπέλου…




Ομοια λατρεία της ιερής συκιάς, κάποιου αλλου ειδους όμως της συκιάς της religiosa Ficus, ή Bo-Tree που προέρχεται από το σανσκριτικό Bodhi δηλ. «σοφία», «φωτιση », είναι ένα είδος του φίκου/συκιάς που κατάγεται από την Ινδία , το Μπαγκλαντές , το Νεπάλ , το Πακιστάν , τη Σρι Λάνκα , νοτιοδυτική Κίνα και Ινδοκίνα. Ανήκει στην οικογένεια Moraceae , το σύκο ή την μουριά.





Οι Sadhus (ασκητές των ινδουιστών) εξακολουθεί να διαλογίζεται κάτω από ιερά δέντρα της συκιάς, και οι ινδουιστές να περιφερονται γύρω από την ιερή συκιά, ως ενας από τους τρόπους λατρείας. Συνήθως είναι επτά γύροι γύρω από το δέντρο το πρωί φωνάζοντας «Vriksha Rajaya Namah", που σημαίνει "χαιρετισμός στον βασιλιά των δέντρων."


  


Από την χριστιανικη θρησκευτική μας ιστορία, γνωρίζουμε ότι η συκιά "έντυσε" τους πρωτόπλαστους. Το περιβόητο «φύλλο συκής» ήταν το πρώτο ένδυμα του ανθρώπου όταν αυτός συνειδητοποίησε τη γύμνια του και ντράπηκε γι αυτήν. Η παράδοση λέει επίσης ότι από συκιά κρεμάστηκε ο Ιούδας όταν συναισθάνθηκε την πράξη του.

                                                 

                                          







                                            ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ

Η ιδιαιτερότητα της συκιάς είναι ότι περίπου τα μισά είδη φίκων είναι μόνοικα , έχουν δηλαδή φυτά που φέρουν ταυτόχρονα αρσενικά και θηλυκά άνθη.
 Στα δίοικα είδη υπάρχουν ξεχωριστά "αρσενικά" και "θηλυκά" φυτά. 
Στα είδη αυτά οι σφήκες από τα συκώνια των "αρσενικών" φυτών, μεταφέρουν τη γύρη στα "θηλυκά" φυτά, επικονιάζοντας τα άνθη τους. Χωρίς την παρουσία αρσενικού φυτού, άρα και της συμβιωτικής σφήκας, δεν είναι δυνατή η γονιμοποίηση και η ωρίμανση των συκωνίων του θηλυκού.




Παράδειγμα δίοικου είδους φίκου είναι η Συκιά (F. carica). Τα αρσενικά φυτα του είδους ονομάζονται "άγρια" ή "αγριοσυκιές" ή "όρνοί". Το θέμα των όρνων, της αρσενικής συκιάς στο κείμενο όπου την καταράται ο Ιησούς.


Τα σύκα της άγρια συκιάς δεν είναι βρώσιμα (έκτος τα χρησιμοποιηουμε για γλυκό), σε αντίθεση με αυτά της "ήμερης", του θηλυκού δηλαδή δέντρου. Αναφέρονται και παρθενοκαρπικά είδη συκιάς, τα οποία παράγουν καρπούς χωρίς να προηγηθεί γονιμοποίηση και σχηματισμός σπόρων.

Ομως υπάρχουν και συκιές/φίκοι στραγγαλιστές κι αυτό γιατί με διάφορους τρόπους (π.χ. μεταφορά από πουλιά, ζώα, μυρμήγκια) σπόροι φίκων/σύκων είναι δυνατόν να καταλήξουν στο φύλλωμα άλλων δέντρων. Σε συνθήκες υψηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας βλασταίνουν, αναπτύσσοντας εν συνεχεία εναέριες ρίζες, οι οποίες σταδιακά φτάνουν και εισχωρούν στο έδαφος (σε ξηρές συνθήκες, οι σπόροι μπορεί να βλαστήσουν, αλλά δεν μπορούν να δημιουργήσουν εναέριες ρίζες αρκετά μεγάλες ώστε να φτάσουν στο έδαφος.). Ορισμένα είδη συνεχίζουν να εξαρτώνται από το φυτό-ξενιστή, με το οποίο συμβιώνουν για όλη τους τη ζωή.


Υπάρχουν είδη όμως (οι κοινά ονομαζόμενοι φίκοι "στραγγαλιστές") τα οποία αναπτύσσουν εναέριες ρίζες που αναστομώνονται, περιπλέκονται και ξυλοποιούνται γύρω από τον κορμό του ξενιστή, προκαλώντας το θάνατο του λόγω "στραγγαλισμού" του κορμού ή λόγω έλλειψης ηλιακού φωτός εξαιτίας της υπέρμετρης ανάπτυξης τους (ορισμένες πηγές αναφέρουν το δεύτερο ως σημαντικότερο παράγοντα θανάτωσης του ξενιστή) . 

Για το είδος F. religiosa αναφέρεται ότι οι εναέριες ρίζες του μπορούν να εισχωρήσουν στον κορμό του ξενιστή και να τον διαχωρίσουν, προκαλώντας έτσι το θάνατο του (Galil J., 1984, Ficus religiosa L. - The tree splitter). Στην πραγματικότητα, οι φίκοι "στραγγαλιστές" είναι μόνο η μειοψηφία των ημι-επιφυτικών φίκων.

Ομως το σύκον ονομάζεται και τύκον όπως δηλαδή και το γυναικείον αιδοίον αλλά και ο τόκος ή γέννηση το ίδιο το παιδί, δηλαδή ο καρπος της κοιλίας της.


                    ΒΟΤΑΝΙΚΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ

• Τάξη των Αγγειόσπερμων Δικότυλων φυτών. 
• Οικογένεια Moraceae, γένος Ficus, είδος Carica.
• Είναι φυτό ιθαγενής της Ασίας και συγκεκριμένα της περιοχής που εκτείνεται από την Ασιατική Τουρκία έως την βόρεια Ινδία, απαντά όμως αυτοφυή στις περισσότερες χώρες της Μεσογείου. 
• Δυο τύποι δένδρων θηλυκά και αρσενικά. Το θηλυκό δένδρο είναι φυτό δίοικο ενώ το 
αρσενικό είναι φυτό μόνοικο.
• Για να γονιμοποιηθεί έχει ανάγκη τη γύρη της 
αγριοσυκιάς, η οποία μεταφέρεται από ένα έντομο, που 
λέγεται ψήνας. 
• Μπορεί να έχει θυμώδη μορφή συνήθως όμως είναι μικρό φυλλοβόλο δένδρο, ύψους 5 – 7 μ. 
• Τα σύκα φύονται μεμονωμένα ή σε ζεύγη πάνω από τα ίχνη των φύλλων που έχουν πέσει ή στις μασχάλες των φύλλων της ίδιας περιόδου 
• Οι σχηματιζόμενοι καρποί είναι μικροσκοπικά αχαίνια που επιστρώνουν τα εσωτερικά τοιχώματα της ανθοδόχης που έχει μετατραπεί στην μαλακιά γλυκιά 
σάρκα του ώριμου σύκου. Το σύκο είναι δηλαδή είδος Ταξικαρπίας.


                                      ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΑ



• Υπάρχουν δύο τύποι της καρποφόρας (ήμερης) συκιάς:

Μονόφορη: Καρποφορεί μια φορά το χρόνο. Οι καρποί 
σχηματίζονται στους βλαστούς του έτους στο 3ο-5ο γόνατο, ενώ οι υπόλοιποι ανθοφόροι οφθαλμοί πέφτουν. Οι καρποί μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς γονιμοποίηση (παρθενοκαρπικά) ή με γονιμοποίηση. 

• Δίφορη: Καρποφορεί δυο φορές το χρόνο. Η πρώτη καρποφορία προέρχεται από καρπούς που σχηματίζονται στο άνω τμήμα των βλαστών του 
παρελθόντος έτους και είναι πάντοτε παρθενοκαρπικοί. 
Η δεύτερη προέρχεται από σύκα σε βλαστούς του ιδίου έτους (3ο-5ο γόνατο) και τα οποία αναπτύσσονται παρθενοκαρπικά ή με γονιμοποίηση.
                     
                            Περιεκτικοτητα και χρήσεις καρπού

Το σύκο καταναλώνεται νωπό ή ξηρό. Το νωπό σύκο καταναλώνεται ωμό. Το ξηρό σύκο έχει αρκετά μεγάλη θρεπτική αξία (2.900 θερμίδες το 
χιλιόγραμμο).
Το σύκο περιέχει επίσης σημαντικές ποσότητες ασβεστίου, φωσφόρου 
και σιδήρου.
Χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική, τρώγεται ως γλυκό του κουταλιού (το άγουρο σύκο) και χρησιμοποιείται επίσης για την παρασκευή είδουςμελιού (ρετσέλι). 


                  Πολλαπλασιασμός Συκιάς

• Με μοσχεύματα
• Με παραφυάδες
• Με σπόρο 

• Καταβολάδες

                  Έδαφος Λίπανση

• Η καλλιέργεια της συκιάς απαιτεί εύφορα και καλά στραγγιζόμενα 
από το νερό εδάφη. Γενικά το φυτό προσαρμόζεται καλύτερα σε 
αλκαλικά εδάφη με PH 6-7.8
• Η λίπανση της συκιάς είναι απαραίτητη σε εντατικές καλλιέργειες 
όπου το κύριο μέλημα μας είναι η υγεία του φυτού, η απρόσκοπτη 
ανάπτυξη του, η καλή φυλλική επιφάνεια αλλά και η ποιότητα των 
καρπών. 
• Η εφαρμογή μεθόδου φυλλοδιαγνωστικής είναι ένα απαραίτητη μετά 
την συγκομιδή ώστε να καθοριστούν τα επίπεδα λίπανσης. Η χρήση 
κοπριάς τον χειμώνα βοηθά πολλαπλά και η εφαρμογή 
υδατοδιαλυτών λιπασμάτων τύπου 20-5-20 καλό είναι να 
εφαρμόζονται λίγο πριν την έκπτυξη των οφθαλμών έως λίγο πριν 
την συγκομιδή.
Το φυτό είναι ασβεστόφιλο και καλλιόφιλο

     Καλλιεργητικές τεχνικές-Κλαδέματα

• Καλλιεργητικές τεχνικές
• Σε σύγχρονους συκεώνες οι αποστάσεις φύτευσης είναι 4 έως 5 μέτρα επί 
της γραμμής και 6 έως 7 μέτρα μεταξύ των γραμμών. Πριν την εγκατάσταση 
τοποθετείται το σύστημα άρδευσης.
• Κλάδεμα διαμόρφωσης: Επιδίωξη μας είναι να σχηματίσουμε ανοιχτό 
κύπελλο στα δένδρα μας ώστε να γίνεται σωστός αερισμός του φυτού αλλά 
και συγκομιδή των καρπών. Το κλάδεμα διαμόρφωσης γίνεται από τα μέσα 

Φεβρουαρίου έως τα τέλη Μαρτίου Κλάδεμα καρποφορίας: 
Το φυτό είναι δίφορο και επομένως η πρώτη παραγωγή αναπτύσσεται σε ξύλο του προηγούμενου έτους και η κύρια παραγωγή στο ετήσιο ξύλο, που θα ενισχυθεί από τα φύλλα και τους ανθοφόρους οφθαλμούς.
• Κύριο μέλημα του παραγωγού στο κλάδεμα καρποφορίας είναι η διατήρηση 
του σχήματος και της ισορροπίας μεταξύ της βλάστησης του δένδρου, 
διατηρώντας κυρίως λίγους περσινούς βλαστούς που θα δώσουν την νέα 
βλάστηση και την καρποφορία της επόμενης χρονιάς.

                            Άρδευση

• Το φυτό της συκιάς απαιτεί το κατά το δυνατόν σταθερή εδαφική υγρασία κυρίως την περίοδο της καρποφορίας.
• Διακυμάνσεις προκαλούν πτώση των φύλλων, πτώση των καρπών και στρες στα φυτά
• Λίγο νερό οδηγεί σε κούφιους καρπούς, ενώ υπερβολική άρδευση μέσα στο καλοκαίρι μπορεί να προκαλέσει άνοιγμα των σύκων, υπέρμετρη ανάπτυξη των φύλλων και των βλαστών και υποβάθμιση στην ποιότητα των καρπών

                     Εχθροί και ασθένειες 

• Κυριότερος εχθρός της καλλιέργειας είναι ο νηματώδης της οικογένειας Meloidogyne
• Τα έντομα κηροπλάστης (2 γενιές)
• Η μύγα των σύκων ή Λογχαία (4-6 γενιές)
• Η μεσογειακή μύγα. 
• Η ανθράκωση 
• Η σκωρίαση 
• Μωσαϊκό της συκιάς
                            
                                ΚΥΡΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ

• Καλάμων
• Βασιλικά λευκά και μαύρα
• Μαύρα Mαρκόπουλου 
• Κύμης 
• Αποστολιάτικα
• Μπουκνιά Σάμου
• Άσπρα πόλις 
• Άσπρα και Μαύρα Κλίρου
• Όψιμα ξιροκιτιάς
• Περδικόσυκα
• Braziliana
• Alfiore
• Porto Galo
• San Pielio
• Bragiotto Nero
• Bragiotto Blanco
• Napolitana Negra


ΠΗΓΕΣ:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου